استرس‌های تودهای، تجربه‌ای فراتر از شرایط عادی است
فرید براتی سده، مدیرکل سابق پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی در پنل تخصصی در کنگره بین المللی اعتیاد با اشاره به اینکه تجربه جنگ ۱۲ روزه مهم بود و لازم است با بهره‌گیری از آن بدانیم چگونه باید در بحران‌ها عمل کنیم، گفت: در بحران انواعی از «فشار زا» وجود دارد، روانی فردی، روانی گروهی و فراگیر تودهای؛ فشار زاهای روانی فردی همان‌طور که نامش نشان می‌دهد مربوط به یک فرد است و نوع گروهی از دو نفر تا چندین نفر یا چند خانواده را در برمی‌گیرد. اما نوع فشار زاهای فراگیر تودهای مربوط به تعداد نفرات زیادی می‌شود. در این نوع همه افراد در یک اجتماع درگیر می‌شوند و تجربه‌ای ورای استرس معمولی و غیرعادی را تجربه می‌کنند.
این کارشناس ارشد سازمان بهزیستی با بیان اینکه انجمن روانپزشکان آمریکا در تعریف فشار زاهای تودهای می‌گویند در این نوع استرسی ورای استرس معمولی تجربه می‌شود و شرایط خارج از کنترل افراد است و مرگ عزیزان رقم می‌خورد و نیازمند گذر زمان است، گفت: در این حالت اول حالت بهت و شوک به افراد دست می‌دهد. سازمان ملل دو شاخص تعداد افراد کشته شده (۱۰ نفر در یک اجتماع) و خسارت مادی یک میلیون دلاری را از ویژگی این نوع فشار زاهای استرس تودهای می‌داند که هرچند یک تعریف عینی است اما روانشناسان منتقد می‌گویند در این تعریف درد و رنج افراد منعکس نشده است.
بحران‌های انسان ساخت با خشم بیشتر
وی با بیان اینکه با تعریف سازمان ملل کشور ما بلاخیز محسوب می‌شود، گفت: انواع فاجعه‌ها را می‌توان به طبیعی و انسان ساخت تقسیم کرد که نوع انسان ساخت شامل خشم و پرخاش زیاد می‌شود.
این روانشناس در بخش دیگری با اشاره به تبعات این نوع فشار زاها همچون درگیری‌های معنوی در افراد، گفت: روزهای اول وقوع این استرس مرحله «قهرمانی» (Hero) نام دارد. در مرحله بعد که ماه عسل نامیده می‌شود یک دوره سه تا شش ماهه برای افراد رقم می‌خورد. در مواردی هم استرس‌ها استمرار پیدا می‌کند که از دو ماه تا یک الی دو سال بعد فاجعه چنین حالاتی می‌مانند که این سرخوردگی معمولا هنگامی است که وعده‌ها برای بهبود شرایط رقم نخورده است. مرحله نهایی هم بازسازی آخر نام گرفته است.
وی تصریح کرد: کودکان در معرض صدمه، بیماران روانی و معتادان، معلولان، مادران، پرسنل امدادگر افرادی هستند که بیشتر تحت تاثیر استرس‌های تودهای قرار می‌گیرند. درحالی که افراد معتاد به واسطه مصرف مواد نشانه‌های ابتلای‌شان کاور می‌شود و بروز علایم عقب می‌افتد، این تجربه را هنگام وقوع زلزله در بم کرمان شاهد بودیم که در بعضی مناطق آنجا افراد سابقه مصرف مواد داشتند.
.
.
.
.
.
.