مغنی باشی: روش مددکاری اجتماعی ۲.۸ درصد ارزانتر از روشهای اجباری مقابله با اعتیاد
دکتر امیر مغنی باشی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی و عضو هیئت مدیره انجمن مددکاران اجتماعی ایران در پنل “ارتقای سلامت روانی، اجتماعی و کاهش تقاضای مواد” در آخرین روز هفدهمین دوره کنگره دانش اعتیاد، درباره رویکرد مدیریت مورد در مددکاری اجتماعی گفت: مدیریت مورد (Case Management) طیف گسترده‌ای از خدمات را در بر می‌گیرد، تاریخچه آن به سال ۱۹۸۰ و نظریه “تشخیص اجتماعی” مری ریچموند نظریه پرداز مددکاری اجتماعی باز می‌گردد.
وی افزود: براساس این نظریه برای کمک کردن به فرد معتاد باید او را به منابع اجتماعی وصل کرد. اجرای این رویکرد برای گروه‌های هدفی است که شرایط خاص و دارای پیچیدگی دارند و هدف از این رویکرد بهبود بخشیدن این گروه‌ها با هماهنگی‌های بیشتر احتماعی و کمک به کاهش بستری افراد است.
این عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی خاطر نشان کرد: رویکرد مدیریت مورد از برنامه ریزی شروع و به اقدام منجر می‌شود، در این مسیر وظیفه مددکار اجتماعی وصل کردن معتاد به منابع اجتماعی است. این رویکرد دارای مدل‌های مختلفی همچون کارگزار، مبتنی بر توانمندی‌ها، بالینی و درمان جامع محور پیگیرانه است. یک ویژگی تمایز این مدل‌ها نیز در میزان وقتی است که برای مراجع (Case) صرف می‌شود.
عضو هیئت مدیره انجمن مددکاران اجتماعی ایران با بیان اینکه در بهزیستی در حال حاضر به ازای یک مدیر مورد اعتیاد، ۱۰۰ مراجع می‌تواند وجود داشته باشد، گفت: نتایج مطالعات نشان می‌دهد ماندگاری و درگیر شدن (Engagement) مراجع با اجرای رویکرد مدیریت مورد بیشتر می‌شود؛ یک فایده دیگر، بهبود بخشیدن پیامدهای اجتماعی و شرایط فرد در نسبت با خانواده و کاهش مصرف مواد اوست و اجرای رویکرد داری تاثیر است.
مغنی باشی با اشاره به اینکه در تحقیقی برای سازمان بهزیستی در رابطه با رویکرد مدیریت مورد به عنوان ناظر مستقل فعالیت کرده است، ادامه داد: یک مطالعه‌ای در سال ۱۳۹۷ و در زمانی که دکتر براتی سده در بهزیستی بودند، انجام شد تا برای معتادان بی خانمان مدیریت مورد انجام شود و قرار بود افراد بعد ترخیص از مراکز ماده ۱۶ وارد این طرح شوند.
وی با بیان اینکه در طرح مذکور ۴ هزار و ۳۵۸ نفر مورد مطالعه قرار گرفتند که بیشترشان مصرف هروئین تدخینی داشتند و ۲ درصدشان نیز از طریق تزریق مصرف مواد می‌کردند، افزود: از بین این جمعیت ۵۰ درصدشان گفته بودند حداقل یکبار وارد مراکز ماده ۱۶ شدند، قرار بود در این طرح یک مطالعه فالوآپ ۹ ماهه انجام دهیم. یک متغیر مهم در این مطالعه پایبندی افراد به خدمات بود، در این مطالعه ۴۶ درصد افراد بعد سه ماه از دسترس‌مان خارج شدند.
مغنی باشی سپس با تاکید بر اینکه ۲۴ ساعت اول که فرد از مرکز خارج می‌شود، ساعات مهمی برای مددکار اجتماعی است، گفت: در مدیریت مورد با مداخله‌ای که انجام می‌شود، بر روی شغل، بهبودی، دریافت اوراق هویتی کارهای مهمی صورت می‌گیرد و طی آن تحقبق اثرات مداخله را سنجیدیم؛ بنابراین نتایج نشان داد که این رویکرد تا ۳ ماه موثر بود و در حوزه بازگشت فرد به خانواده و دریافت اوراق هویتی تا ۵ ماه اجرای این رویکرد موثر است.
مغنی باشی با اشاره به همین بخش نتایج تحقیق یاد شده، گفت: در سازمان بهزیستی مقرون به صرفه نیست برای هر فرد ۱ سال وقت بگذاریم، ۶ ماه اجرای رویکرد مدیریت مورد بهینه است. ضمن اینکه بررسی کردیم، اگر افراد به جای نگهداری در مراکز ماده ۱۶ با روش مدیریت مورد ساماندهی می‌شدند، ۲.۸ برابر ارزانتر بود.
وی در پایان با بیان اینکه مدل “بروکر” یا کارگزار در کشور جواب نمی‌دهد، گفت: الان ۲۰ مراجع برای مددکار کافیست؛ ضمن اینکه باید برای اسکان این افراد فکر شود، هم اکنون حدود ۲۵ هزار معتاد بی خانمان در مراکز ماده ۱۶ تهران هستند که اگر همه آنها بهبود پیدا کنند و به سمت مواد بازنگردند تنها برای اسکان ۱۵۰ نفرشان امکانات وجود دارد.
منبع: ادنا
.
.
.
.
.
.